شهیدى از شهیدى دیگر یاد مى‌کند!

به ترجمه استاد سید هادی خسروشاهی

شهید دکتر فتحى شقاقى، کتاب کوچکى تحت عنوان: «الشیعه و السنه، ضجه مفتعله» نوشته است(2 ) که نخست در سال 1980 م. در قاهره منتشر گردید و سپس چهار بار توسط مرکز فرهنگى ـ اسلامى ما، در رم ـ ایتالیا، همراه مقدمه و اسنادى از اینجانب، تجدید چاپ شد و در سطح جهانى توزیع گردید.
این کتابِ به ظاهر کوچک ولى پرمحتوا، دیدگاه‌هاى بزرگان اهل سنت و رهبرى حرکت‌هاى اسلامى معاصر را درباره شیعه و ضرورت تقریب بین مذاهب اسلامى نقل مى‌کند، و سپس به تحلیل و بررسى مى‌پردازد.
در صفحاتى از آن کتاب، یادى از شهید بزرگوار ما، حضرت نواب صفوى، به عمل آمده که اینک ترجمه آن قسمت را به مناسبت سالگرد شهادت نواب صفوى، – قبل از انتشار کامل فارسى کتاب(3 )- به علاقه‌مندان تقدیم مى‌داریم.

فرقه‌گرایى شیعه و سنى

…دکتر اسحاق موسى حسینى در کتاب الاخوان المسلمون، کبرى الحرکات الاسلامیه الحدیثه(4 )، مى‌گوید: برخى از دانشجویان «شیعى» که در مصر تحصیل مى‌کردند، به جنبش اخوان پیوستند. از سوى دیگر، معروف است که بسیارى از شیعیان در عراق، به صفوف اخوان‌المسلمین پیوسته بودند.
وقتى نواب صفوى از سوریه دیدن کرد و با شیخ مصطفى السباعى دبیرکل اخوان‌المسلمین در آن کشور ملاقات نمود، سباعى نزد وى گله کرد که بعضى از جوانان شیعه به حرکت‌هاى لائیک و ملى ملحق مى‌شوند! و به حرکت اسلامى نمى‌پیوندند، و نواب صفوى بالاى منبر رفت و در برابر جمعى از شیعیان و سنیان گفت: «هر کس مى‌خواهد شیعه جعفرى واقعى باشد، به صفوف اخوان‌المسلمین بپیوندد»
ولى نواب صفوى کیست؟ او رهبر سازمان «فدائیان اسلام» شیعى‌‌است.
استاد «محمدعلى ضناوى» از «برنارد لویس» نقل مى‌کند: «با وجود اینکه فدائیان اسلام پیرو مذهب تشیع اند، ولى اندیشه‌اى که درباره وحدت اسلامى دارند، تا حدود زیادى با اندیشه اخوان مصر همانندى دارد و میان آنها تماس‌هایى برقرار بوده است».(5 )
استاد ضناوى وقتى بخشى از اصول برنامه فدائیان اسلام را بررسى مى‌نماید، در آنها وحدت مى‌یابد. «اولا: اسلام یک نظام فراگیر براى زندگى است. ثانیاً: فرقه‌گرایى میان مسلمانان، یعنى میان سنى و شیعه مردود است». سپس از قول نواب صفوى نقل مى‌کند: «بیایید با اتحاد، براى اسلام تلاش کنیم و هر آنچه را جز جهادمان در راه عزت اسلام است، به فراموشى بسپاریم. آیا زمان آن فرا نرسیده که مسلمانان حقایق را درک کنند و اختلاف میان شیعه و سنى را رها سازند؟»
استاد فتحى یکن ماجراى دیدار نواب صفوى از قاهره و شور و شوق اخوان‌المسلمین، هنگام استقبال از وى را بیان مى‌کند. سپس راجع به صدور حکم اعدام وى از سوى شاه، چنین سخن مى‌گوید:
«این حکم ظالمانه، بازتاب شدیدى در کشورهاى اسلامى داشت. توده‌هاى مسلمان که به دلاوریها و مجاهدت‌هاى نواب صفوى ارج مى‌گذارند از این حکم تکان خورده و به آن شوریدند و با مخابره هزاران تلگرام از سراسر جهان اسلام، حکم صادر شده بر ضد آن مجاهد مؤمن و قهرمان را محکوم نمودند. اعدام وى در دوران معاصر، خسارت بزرگى به شمار مى‌آید.»(6 )
این چنین، نوّاب صفوى از نظر استاد فتحى یکن نه تنها یک مسلمان شیعى، یکى از بزرگ‌ترین شهداى اخوان به حساب مى‌آید، بلکه وى معتقد است: نواب و یارانش با شهادت خود; «به کاروان شهیدان پیوستند، شهیدان جاویدانى که خون پاک‌شان چراغى خواهد بود که راه آزادى و فداکارى را براى نسل‌هاى آینده روشن خواهد نمود». همین طور هم بود، و دیرى نگذشت که انقلاب اسلامى ایران برپا شد و تاج و تخت «شاه» خود کامه را در هم کوبید. شاهى که آواره و سرگردان شد و فرموده خداى متعال تحقق یافت:(ولقد سبقت کلمتنا لعبادنا المرسلین انّهم لهم المنصورون و ان جندنا لهم الغالبون) (7 ) ـ همانا عهد ما درباره بندگانى که به رسالت فرستادیم، پیشى گرفته است. که البته آنها پیروزمندان خواهند بود. و همواره سپاه ما غلبه خواهند یافت ـ
استاد فتحى یکن، پس از اعلام شناسایى رسمى اسرائیل از سوى ایران در دوران شاه مى‌گوید:
«عرب‌ها باید در ایران در جستجوى نواب صفوى و برادران نواب باشند. ولى کشورهاى عربى تاکنون این را درک نکرده وندانسته‌اند که حرکت اسلامى به تنهایى پشتیبان مسائل مسلمانان در خارج جهان عرب است. آیا در ایران نواب دیگرى ظاهر خواهد شد؟».(8 )
بدین ترتیب، استاد یکن در انتظار نواب دیگرى است. پس ـ شما را به خدا ـ چرا وقتى نواب و آن کسى که بزرگ‌تر از نواب است، ـ امام خمینى ـ آمد گروهى چهره برافروختند و عده‌اى دیگر تب کردند؟!
***
… مجله «المسلمون» که از سوى اخوان‌المسلمین در «قاهره» و سپس در «دمشق» و «ژنو» منتشر مى‌شد، در یکى از شماره‌هاى خود تحت عنوان «با نواب صفوى» مى‌نویسد: «شهید عزیز ـ زنده یاد ـ نواب صفوى، روابط تنگاتنگى با المسلمون داشت و در ژانویه 1954م به عنوان مهمان، در دفتر مجله ـ در قاهره ـ اقامت گزید».(9 )
این مجله سپس دیدگاه نواب صفوى را درباره بازداشت و سرکوب اخوان چنین نقل مى‌کند:
«وقتى مردان اسلام در همه جا مورد سرکوب طاغوتیان واقع مى‌شوند، مسلمانان از اختلافات مذهبى چشم پوشیده و شریک درد و اندوه برادران ستم‌دیده‌شان مى‌شوند. بى‌تردید ما با مبارزه اسلامى‌مان مى‌توانیم نقشه دشمنان را به منظور تفرقه‌اندازى میان مسلمانان خنثى کنیم. وجود مذاهب اسلامى ضررى ندارد و ما نمى‌توانیم آن را ملغى کنیم. آنچه باید براى توقف و منع آن بکوشیم، سوء استفاده از این وضع به سود غرض ورزان است».(10 )
در پایان مقاله مجله، به نقل از نواب صفوى چنین آمده است:
«ما اطمینان داریم عاقبت کشته خواهیم شد، و این، اگر امروز نباشد فردا خواهد بود، ولى خون‌ها و فداکارى‌هاى ما اسلام را زنده خواهد کرد و آن را به خیزش واخواهد داشت. اسلام امروز به این خون‌ها و فداکارى‌ها نیاز دارد و بدونِ آن، هرگز به پا نخواهد خاست.»
پیش از آنکه این بخش از روابط اخوان‌المسلمین با شیعیان را به پایان ببریم، اشاره مى‌کنیم: استاد عبدالمجید الزندانى، دبیرکل اخوان‌المسلمین در یمن شمالى تا دو سال گذشته، شیعى بود و شمار فراوانى از اخوان یمن از شیعیان هستند.
اکنون بار دیگر باز مى‌گردیم به موضوع جماعت تقریب تا به سخن عضو برجسته جماعت، رهبر بزرگ، محمود شلتوت شیخ الازهر گوش فرا دهیم. وى مى‌گوید:
«من به فکر تقریب به عنوان یک خط مشى صحیح ایمان آوردم و از روز اول، در جماعت آن سهیم شدم.»(11 )

——————————————————————————–
1 – بعثت – سال شانزدهم ـ شماره 40 ـ مسلسل 818 از 2 تا 9 بهمن 1374
2 – به دلایل امنیتى کتاب در ایتالیا با نام مستعار: «دکتر عزالدین ابراهیم» چاپ شده است…
این کتاب سه بار هم در «قاهره» و باز با نام‌هاى مستعار: «دکتر فتحى عبدالعزیز» و: «دکتر اسماعیل محمود» از سوى دارالمختارالاسلامى به چاپ رسیده است. ترجمه فارسى آن به قلم اینجانب، تحت عنوان: «شیعه و سنى غوغاى ساختگى» اخیراً از سوى مجمع جهانى تقریب بین مذاهب اسلامى، منتشر شده است.
3 – آن زمان هنوز کتاب به فارسى منتشر نشده بود.
4 – این کتاب تاریخى، توسط ما به فارسى ترجمه شده و توسط «مؤسسه اطلاعات» به چاپ رسیده است.
5 – کبرى الحرکات الاسلامیه فى العصر الحدیث، دکتر محمدعلى الضناوى، چاپ قاهره، ص 150.
6 – الموسوعه الحرکیه، زیر نظر فتحى یکن، چاپ بیروت، ص 163.
7 – سوره صافات، آیه 173 ـ 171.
8 – الاسلام فکره و حرکه و انقلاب، چاپ بیروت، ص 56.
9 – ماهنامه المسلمون، سال پنجم، شماره اول، چاپ دمشق، مورخ آوریل 1956، ص 73.
10 – المسلمون، سال پنجم، شماره اول، چاپ دمشق، مورخ آوریل 1956، ص 76.
11 – شیعه و سنى، غوغاى ساختگى، شهید دکتر فتحى شقاقى، ترجمه سید هادى خسروشاهى، ص 142 تا 145، چاپ دوم، مؤسسه اطلاعات، 1348 تهران.